Piano Pedals là gì? Cách luyện tập pedal đúng và hiệu quả

Khi học chơi đàn, nhiều người thường băn khoăn Piano Pedals là gì và chúng có vai trò như thế nào trong âm nhạc. Thực tế, pedal piano không chỉ là bộ phận phụ trợ mà còn quyết định đến màu sắc, chiều sâu và cảm xúc của bản nhạc. Bài viết này Vạn Phúc Music sẽ giúp bạn hiểu rõ chức năng từng loại pedal, cũng như cách sử dụng chúng để nâng cao trải nghiệm chơi đàn.

Giới thiệu về Piano Pedals

Piano Pedals là gì?

Piano pedals, hay còn gọi là bàn đạp đàn piano, được đặt ở phía dưới bàn phím và có chức năng hỗ trợ điều chỉnh âm thanh trong quá trình biểu diễn. Thông thường, piano sẽ được trang bị ba loại pedal chính gồm: Damper pedal (pedal vang âm), Soft pedal (pedal giảm âm) và Sostenuto pedal (pedal giữ âm).

Các dòng đàn phổ biến hiện nay như piano cơ (upright, grand) hay piano điện đều được tích hợp pedal. Đây là bộ phận quan trọng giúp mở rộng khả năng biểu đạt, làm cho âm thanh trở nên phong phú, giàu cảm xúc hơn. 

Đặc biệt, ở những cây đàn piano hiện đại, ba pedal với chức năng riêng biệt sẽ mang đến cho người chơi nhiều hiệu ứng âm thanh đa dạng và chuyên nghiệp.

Vai trò của Pedal trong việc chơi Piano

Pedal piano giữ vai trò cốt lõi trong việc kiểm soát và làm giàu âm thanh. Mỗi pedal đảm nhận một chức năng riêng, mang lại những sắc thái độc đáo cho bản nhạc:

• Kéo dài âm thanh (Sustain): Giúp các nốt nhạc ngân vang lâu hơn, tạo sự liền mạch và uyển chuyển cho giai điệu.
• Tăng chiều sâu hòa âm: Làm phong phú âm thanh nhờ hiệu ứng cộng hưởng, khiến bản nhạc đầy đặn và dày hơn.
• Điều chỉnh âm lượng và sắc thái: Hỗ trợ làm nhỏ, mềm hoặc thay đổi màu sắc âm thanh, phù hợp với từng đoạn nhạc.
• Tạo không gian âm nhạc: Giúp mở rộng âm trường, mang lại cảm giác rộng lớn, sống động và giàu cảm xúc hơn.
• Hỗ trợ biểu đạt cảm xúc: Pedal giúp người chơi truyền tải tinh tế hơn các sắc thái từ nhẹ nhàng, trữ tình đến mạnh mẽ, cao trào.
• Làm nổi bật phong cách âm nhạc: Tạo sự khác biệt trong cách chơi, từ cổ điển, lãng mạn cho đến hiện đại.

Các loại pedal phổ biến trên đàn piano

Pedal Sustain (Damper Pedal)

Damper Pedal, hay còn gọi là Sustain Pedal, là bàn đạp nằm ngoài cùng bên phải và cũng là pedal được sử dụng nhiều nhất. Thông thường, pedal này có thiết kế dạng bàn đạp chữ nhật bằng kim loại hoặc gỗ. Tên gọi “damper” xuất phát từ tiếng Anh, nghĩa là bộ phận giảm âm.

Khi nhấn pedal, toàn bộ bộ phận giảm âm (dampers) sẽ được nhấc khỏi dây đàn, cho phép dây tự do rung động và duy trì âm thanh lâu hơn ngay cả khi ngón tay đã rời khỏi phím. Nhờ đó, giai điệu trở nên mượt mà, liền mạch và tạo hiệu ứng legato đầy cuốn hút.

Pedal Soft (Una Corda Pedal)

Soft Pedal được đặt ở bên trái, có nhiệm vụ làm giảm âm lượng và tạo sắc thái âm thanh mềm mại, êm dịu hơn.

Thuật ngữ “Una Corda” bắt nguồn từ cơ chế trên đàn Grand Piano, khi búa đàn dịch chuyển sang một bên và chỉ gõ vào một hoặc hai dây thay vì cả ba, từ đó tạo ra âm thanh nhẹ và nhỏ hơn.

Ở Upright Piano, Soft Pedal lại hoạt động theo cách đưa búa gần sát dây hơn để giảm lực tác động. Cơ chế có thể khác nhau tùy loại đàn, nhưng nhìn chung đều mang đến âm sắc trầm ấm và dịu nhẹ hơn.

Pedal Sostenuto

Sostenuto Pedal là bàn đạp ở giữa, với chức năng thay đổi tùy theo dòng piano.

• Trên Grand Piano, pedal này cho phép giữ lại âm vang của những phím đã được nhấn trước khi đạp, trong khi các phím khác không bị ảnh hưởng. Nhờ đó, người chơi có thể duy trì hợp âm nền mà vẫn thoải mái diễn tấu các nốt khác.
• Trên Upright Piano, pedal giữa thường là Muffler Pedal hoặc Practice Pedal, khi nhấn sẽ hạ một lớp nỉ giữa búa và dây, làm âm thanh nhỏ đi đáng kể – rất hữu ích khi luyện tập tại nhà mà không gây ồn.

Một số mẫu piano cũ hoặc kích thước nhỏ có thể không có pedal giữa, hoặc chỉ mang tính trang trí. Dù ít phổ biến hơn Damper và Soft Pedal, Sostenuto vẫn là công cụ quan trọng trong nhiều tác phẩm đòi hỏi kỹ thuật cao và sự tinh tế trong xử lý âm thanh.

Sự khác biệt pedal trên piano cơ và piano điện

Mặc dù cả piano cơ và piano điện đều được trang bị pedal nhằm hỗ trợ biểu cảm âm nhạc, nhưng cơ chế hoạt động và khả năng tạo hiệu ứng của chúng lại có sự khác biệt rõ rệt. Bảng dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng hình dung:

Hướng dẫn sử dụng Pedal Piano hiệu quả cho người mới bắt đầu

Đối với người mới học piano, pedal có thể gây ra không ít khó khăn vì đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay và chân. Tuy nhiên, chỉ cần nắm vững những nguyên tắc cơ bản, bạn hoàn toàn có thể sử dụng pedal hiệu quả và làm cho bản nhạc thêm phần sống động.

Cách làm chủ Damper Pedal: Bí quyết nhấn và thả đúng lúc

Damper Pedal (pedal vang âm) là loại được dùng thường xuyên nhất, đồng thời cũng yêu cầu nhiều kỹ thuật nhất. Một số cách sử dụng phổ biến gồm:

• Pedal đồng bộ: Nhấn và thả pedal cùng lúc với sự thay đổi hợp âm hoặc giai điệu, tạo hiệu ứng legato trơn mượt và tự nhiên.
• Pedal nối (overlapping): Giữ pedal khi chuyển nốt, giúp các âm vang hòa quyện, không bị ngắt quãng.
• Pedal rung: Nhấn – thả nhanh, liên tục để tạo hiệu ứng rung động nhẹ nhàng, thường thấy trong các tác phẩm lãng mạn.

Nhấn pedal khi cần tạo sự liền mạch, ấm áp; thả pedal khi muốn âm thanh rõ ràng, đặc biệt trong những đoạn có nhiều nốt staccato hoặc cần sự tách bạch giai điệu.

Soft Pedal – Tạo sắc thái mềm mại và tinh tế cho bản nhạc

Soft Pedal (pedal giảm âm) mang lại âm thanh êm dịu, mềm mại hơn. Việc sử dụng pedal này thường kết hợp cùng lực nhấn phím để tạo ra nhiều sắc thái phong phú. 

Nó phù hợp cho các đoạn nhạc trữ tình, tinh tế, đồng thời tạo sự đối lập thú vị với những đoạn cao trào mạnh mẽ. Thử kết hợp Soft Pedal cùng Damper Pedal, bạn sẽ khám phá thêm nhiều hiệu ứng mới lạ.

Sostenuto Pedal – Giữ âm có chọn lọc để mở rộng không gian âm thanh

Sostenuto Pedal (pedal duy trì có chọn lọc) cho phép giữ lại một số nốt trong khi vẫn chơi tự do các nốt khác. Để dùng hiệu quả, người chơi cần phối hợp chính xác giữa nhấn phím và pedal. 

Đây là công cụ tuyệt vời để tạo chiều sâu và hiệu ứng độc đáo cho bản nhạc, đặc biệt trong những tác phẩm có hợp âm dài hoặc cần duy trì nền âm thanh.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn Piano Pedals là gì và tầm quan trọng của chúng trong việc tạo nên âm nhạc giàu cảm xúc. Nếu bạn cần tư vấn chọn đàn hoặc tham gia khóa học piano chất lượng, hãy liên hệ ngay Hotline: 03 8888 05 88 Vạn Phúc Music để được hỗ trợ tận tình!