Hướng dẫn kiểm tra soundboard piano cũ khi mua đàn

Khi chọn mua một cây piano cũ, việc kiểm tra soundboard là bước quan trọng không thể bỏ qua để đánh giá chất lượng âm thanh và độ bền của đàn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách kiểm tra soundboard piano cũ sao cho đúng. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được những dấu hiệu cần lưu ý và cách kiểm tra hiệu quả. Hãy cùng Vạn Phúc Music tìm hiểu để đưa ra quyết định mua đàn thông minh hơn!

Tìm hiểu về Soundboard

Soundboard piano là gì?

Soundboard piano (bảng cộng hưởng) là một bộ phận quan trọng nằm bên trong thân đàn, thường được làm từ gỗ vân sam (spruce). Chức năng chính của soundboard là khuếch đại âm thanh do dây đàn rung lên khi được gõ bởi búa đàn.

Mặc dù dây đàn tạo ra âm thanh, nhưng chính soundboard mới là bộ phận giúp âm thanh đó trở nên đầy đặn, vang vọng và có chiều sâu. Nếu soundboard bị nứt, cong vênh hoặc hư hại, chất lượng âm thanh của piano sẽ bị ảnh hưởng rõ rệt.

Vai trò của soundboard đối với âm thanh piano

Soundboard đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tạo nên chất lượng âm thanh của piano. Cụ thể:

• Khuếch đại âm thanh: Dây đàn piano khi rung lên chỉ tạo ra âm thanh nhỏ. Soundboard sẽ tiếp nhận những rung động này thông qua ngựa đàn (bridge), sau đó khuếch đại chúng thành âm thanh lớn, vang và rõ ràng hơn.
• Tạo độ vang và độ sâu cho âm thanh: Nhờ khả năng cộng hưởng tốt, soundboard giúp âm thanh của piano trở nên ấm áp, phong phú và có chiều sâu – điều mà những nhạc cụ không có bảng cộng hưởng sẽ khó đạt được.
• Ảnh hưởng trực tiếp đến màu sắc âm thanh: Chất liệu, độ dày và tình trạng của soundboard sẽ tác động đến “tính cách” âm thanh của đàn – có thể trầm ấm, sáng trong hay mạnh mẽ, uyển chuyển.

Vì vậy, khi kiểm tra hoặc mua piano cũ, soundboard là một trong những yếu tố không thể bỏ qua nếu bạn muốn có được một cây đàn phát ra âm thanh chất lượng.

Dấu hiệu nhận biết soundboard piano cũ có vấn đề

Khi mua hoặc kiểm tra một cây piano cũ, việc xác định tình trạng soundboard là rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng âm thanh. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết soundboard piano cũ có vấn đề:

• Vết nứt trên soundboard: Vết nứt nhỏ hoặc lớn chạy dọc theo thớ gỗ. Có thể nhìn thấy qua các khe ở phía sau đàn (với upright piano) hoặc dưới nắp (với grand piano). Ảnh hưởng: Làm giảm khả năng cộng hưởng, khiến âm thanh bị rè hoặc không vang đều.
• Tiếng kêu lạ hoặc âm thanh rè: Khi chơi đàn, một số nốt phát ra âm thanh lạ, rung rè hoặc bị “nghẹt”. Có thể là do soundboard bị nứt, bong keo hoặc ngựa đàn không còn gắn chặt.
• Soundboard bị cong vênh hoặc phồng lõm bất thường: Quan sát kỹ bề mặt soundboard, nếu thấy bề mặt không đều hoặc lồi lõm, có thể đã bị hư hại do độ ẩm hoặc thời gian. Ảnh hưởng: Gây biến dạng âm thanh và ảnh hưởng đến độ ổn định của dây đàn.
• Mối nối bị tách hoặc hở: Các mối nối giữa các tấm gỗ không còn khít, có thể thấy các khe hở hoặc cảm giác lỏng lẻo khi ấn vào.
• Âm thanh không đều giữa các quãng: Một số khu vực trên bàn phím phát ra âm kém vang hơn vùng khác, có thể do khu vực tương ứng của soundboard đã bị tổn hại.

Hướng dẫn cách kiểm tra soundboard piano cũ

Khi chọn mua một cây piano cũ, ngoài việc kiểm tra ngoại hình và âm thanh tổng thể, bạn nhất định không nên bỏ qua soundboard – bộ phận quan trọng quyết định độ vang và chất lượng âm thanh của đàn. Dưới đây là các bước giúp bạn kiểm tra soundboard hiệu quả:

Quan sát kỹ bề mặt soundboard

Việc đầu tiên bạn nên làm là tìm cách nhìn thấy trực tiếp soundboard. Với upright piano, có thể tháo nắp lưng hoặc phần dưới bàn phím để quan sát. Với grand piano, chỉ cần mở nắp đàn lớn là có thể nhìn thấy toàn bộ bề mặt soundboard.

Hãy kiểm tra xem có dấu hiệu nứt gỗ, phồng lên, lõm xuống, hoặc các vết mốc, vết ố nước nào không. Những dấu hiệu này có thể cho thấy soundboard đã bị hư hại do thay đổi nhiệt độ hoặc độ ẩm trong quá khứ.

Gõ nhẹ lên soundboard để kiểm tra độ vang

Tiếp theo, bạn có thể dùng đầu ngón tay gõ nhẹ lên một vài vị trí khác nhau trên soundboard.

Nếu soundboard còn tốt, âm thanh bạn nghe được sẽ vang, đều và chắc. Ngược lại, nếu nghe tiếng “bụp”, “đục” hoặc “rỗng”, rất có thể bên trong đã bị bong keo hoặc nứt, ảnh hưởng đến khả năng cộng hưởng.

Chơi thử đàn để cảm nhận sự khác biệt về âm thanh

Âm thanh là yếu tố dễ cảm nhận nhất khi kiểm tra một cây đàn. Hãy chơi thử một vài nốt ở các quãng thấp – trung – cao, hoặc một đoạn nhạc đơn giản.

Nếu có nốt nào đó bị rè, yếu tiếng, hoặc không vang đều, có khả năng soundboard ở vùng đó đã gặp vấn đề. Ngoài ra, nếu âm thanh thiếu chiều sâu hoặc nghe “lạnh”, “mỏng”, đây cũng có thể là dấu hiệu của soundboard kém chất lượng hoặc đã xuống cấp.

Đánh giá môi trường bảo quản trước đây của đàn

Đừng quên hỏi người bán hoặc chủ cũ về lịch sử bảo quản đàn. Piano từng để trong môi trường ẩm thấp, nhiệt độ không ổn định hoặc ít được bảo trì thường có nguy cơ soundboard bị hư hại cao hơn.

Dù bạn không thấy vết nứt rõ ràng, nhưng nếu đàn từng trải qua điều kiện bảo quản không tốt, bạn nên kiểm tra kỹ lưỡng hơn hoặc cân nhắc lại.

Nhờ sự hỗ trợ của kỹ thuật viên nếu cần

Nếu bạn không tự tin vào khả năng kiểm tra, đừng ngần ngại nhờ một kỹ thuật viên piano chuyên nghiệp hoặc người có kinh nghiệm đi cùng. Họ có thể phát hiện những hư hỏng nhỏ mà bạn dễ bỏ sót, giúp bạn đưa ra quyết định chính xác hơn khi mua đàn.

Những lưu ý khi chọn mua piano cũ có soundboard nứt

Khi phát hiện soundboard của piano cũ bị nứt, không có nghĩa là bạn phải loại bỏ hoàn toàn cây đàn đó khỏi danh sách lựa chọn. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi bạn phải xem xét kỹ nhiều yếu tố trước khi đưa ra quyết định mua:

Đánh giá mức độ nứt của soundboard

Không phải vết nứt nào cũng gây ảnh hưởng nghiêm trọng.

• Nếu vết nứt nhỏ, không lan rộng, không ảnh hưởng đến thanh giằng hoặc ngựa đàn, âm thanh vẫn có thể đảm bảo ở mức chấp nhận được.
• Nếu vết nứt lớn, nhiều, hoặc kéo dài suốt mặt bảng, khả năng cộng hưởng sẽ giảm đáng kể và rất khó phục hồi.

Lời khuyên: Nên nhờ kỹ thuật viên đánh giá mức độ ảnh hưởng của vết nứt đến âm thanh và cấu trúc đàn.

Nghe thử kỹ âm thanh của đàn

Âm thanh là yếu tố quyết định cuối cùng.

Nếu piano vẫn cho âm thanh vang, đều, không rè hoặc nghẹt, bạn có thể cân nhắc mua – nhất là khi giá hợp lý.

Nếu âm thanh bị rè, thiếu độ sâu, mất cân bằng giữa các quãng, thì vết nứt đã ảnh hưởng nghiêm trọng.

Xem xét chi phí sửa chữa hoặc phục hồi

Soundboard nứt có thể sửa, nhưng chi phí khá cao và đôi khi không đảm bảo phục hồi hoàn toàn như ban đầu.

Bạn nên hỏi kỹ người bán hoặc kỹ thuật viên về:

• Chi phí thay soundboard mới hoặc sửa chữa.
• Khả năng phục hồi âm thanh sau khi sửa.

Lưu ý: Đôi khi chi phí sửa còn cao hơn cả việc mua một cây đàn cũ khác có soundboard tốt.

Thương lượng lại giá nếu vẫn muốn mua

Nếu bạn thực sự yêu thích cây đàn đó, có thể thương lượng giá với người bán dựa trên mức độ hư hại.

Hãy dựa vào đánh giá kỹ thuật để đưa ra mức giá phù hợp, hoặc yêu cầu người bán hỗ trợ sửa chữa trước khi giao đàn.

Không nên chọn đàn soundboard nứt nếu bạn cần đàn biểu diễn chuyên nghiệp

Với người học chơi cơ bản, đàn tập luyện đơn thuần thì có thể chấp nhận một số lỗi nhẹ.

Nhưng nếu bạn cần đàn để thu âm, biểu diễn, giảng dạy chuyên sâu, thì soundboard nứt là điều nên tránh tuyệt đối, vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng âm thanh và độ ổn định lâu dài.

Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về cách kiểm tra soundboard piano cũ và đưa ra quyết định sáng suốt khi chọn mua. Nếu bạn quan tâm đến các sản phẩm đàn tại Vạn Phúc Music, hãy ghé thăm showroom hoặc gọi điện tới số Hotline: 03 8888 05 88 để được tư vấn cụ thể!